Gỏi mít non đất Tiên Phước

"Có duyên lấy đặng chồng nguồn
Ngồi trên ngọn gió có buồn cũng vui
Nhón chân kêu bớ họ nguồn
Mít non gởi xuống, cá chuồn gởi lên”.
Cây mít được trồng nhiều ở các vùng núi Quảng Nam. Vùng đất sỏi cằn này thích hợp cho cây mít tuy trái nhỏ nhưng lại ngon, thơm, ngọt, quyến rũ hơn mít dưới xuôi nhiều lần. Trên những xe hàng xuôi từ các huyện miền núi về đồng bằng xứ Quảng, lúc nào cũng đầy ắp những bao mít non. Góc bán mít, nhất là mít non, ở từng chợ, chợ quê, chợ tỉnh, bao giờ cũng tấp nập, nhộn nhịp người mua. Đương nhiên, mít luộc, gỏi mít ngoài chợ làm sao ngon, đầy đủ hương vị bằng do chính tay của các mẹ, các chị xứ Quảng làm.Mua khoảng nửa trái mít non về là cả nhà bốn, năm người ăn mệt nghỉ. Chịu khó gọt sạch lớp vỏ, gai bên ngoài, xắt thành nhiều miếng nhỏ, cỡ chừng nửa bàn tay, ngâm, rửa trong nước cho hết chất nhựa. Khi nồi nước trên bếp sôi sùng sục, đồng loạt thả mít vào, khoảng mươi phút sau, mít chín vừa (đừng để mít chín nhừ sẽ mất ngon). Là món luộc, nhanh ăn, chỉ cần xắt ra từng miếng nhỏ, vừa ăn, chuẩn bị một bát nước mắm, nếu gặp phải bát nước mắm cái, mắm tôm thì càng tuyệt (vì mít non rất hợp “gu” thứ này) cùng với các gia vị quen thuộc như ớt sim, tỏi giã nhỏ, đảm bảo khó có người nào dám chê món dân dã, đơn giản này mà không ngon, lạ miệng.

Đúng bài nhất, phải là món gỏi mít non. So với món luộc trên thì món gỏi có phần công phu hơn chút ít. Luộc xong, băm cho thật nhỏ, vụn, đợi chảo dầu phụng sôi mạnh, đổ vào đảo nhanh, rồi bắc xuống. Rang lạc thơm giòn, giã giập, thổi sạch lớp vỏ lụa bao bên ngoài, chẳng quên chút mắm, tiêu, ớt, vài chục cọng lá rau húng cho vào, trộn tới khi đều. Dùng bánh tráng mỏng hay bánh tráng nướng chín vàng ươm mà cuốn, mà xúc gỏi mít non sẵn trên bát đĩa, thì có gì ngon hơn. Gỏi mít non, được mọi người thích ăn thường xuyên, mọi lúc, vì bản thân nó vừa thơm ngọt, bùi vừa có nhiều chất bổ dưỡng, giàu vitamin các loại.Món gỏi mít thơm ngon này không chỉ góp mặt trong vô số bữa ăn thường nhật của từng gia đình mà còn được “phô diễn” rất nhiều trong giỗ chạp, liên hoan bạn bè, người thân. Thêm vài xị rượu đế nữa, cái ngon đến… ngất ngây. Có rất nhiều sản vật của làng quê này được chế biến thành gỏi, như gỏi đu đủ, gỏi xoài, gỏi cá cơm, song hiếm có loại gỏi nào “qua mặt” được gỏi mít non. Mít non, một món ngon, bổ, rẻ, dễ làm, ai mà không ghiền, không khoái cơ chứ…