Đặc sản Bòn bon (Loòng Boong) Tiên Phước

Bòn bon (Loòng Boong)
SGTT
Gửi cho bạn bè

Dân Quảng Nam đi làm ăn tứ chiếng giang hồ, nhắc về món ngon quê nhà là nhớ trái bòn bon. Thứ trái được mệnh danh là "Nam trân" (trái quý ở phương Nam) mùa này đang rộ.

Từ Tam Kỳ, theo đường 616 khoảng 25 cây số về phía tây sẽ đến thị trấn Tiên Kỳ (huyện Tiên Phước), mùa này bòn bon bày bán hai bên đường, trong chợ.

>> Loòng Boong Xứ Quảng

Nói bòn bon là đặc sản Quảng Nam nhưng chỉ có Tiên Phước và Đại Lộc mới có thứ cây này, càng lạ hơn khi ở huyện Tiên Phước chỉ mỗi đất đai của xã Tiên Châu là bòn bon mọc được, xanh tốt, cho trái ngọt suốt đời. Còn ở Đại Lộc, cây bòn bon mọc tự nhiên trong rừng, trái nhỏ và chua hơn.


Tháng 10 bòn bon chín rộ

Bòn bon ra hoa vào tháng tư âm lịch, từng chuỗi hoa màu trắng xen vàng lấp lánh, thơm lừng trong gió. Mùa hoa bòn bon rụng là mùa hội hè, "mùa cưới" của bọn trẻ con, chúng nhặt cánh hoa xâu thành chuỗi đeo vào cổ nhau, quý phái không thua vua chúa... Đến chừng tháng bảy bòn bon kết trái, đến tháng chín, mười là thu hoạch. Mùa bòn bon chín chỉ kéo dài chừng một tháng.

Người có vườn bòn bon nổi tiếng Tiên Châu là bà Nguyễn Thị Mão (thôn 2), hàng trăm cây bòn bon cho mỗi mùa gần chục tấn trái, các nhà lân cận không nhiều bằng cũng vài chục cây, mỗi năm bòn bon cho họ chừng mươi triệu đến vài chục triệu đồng. Với người nông dân Tiên Phước, đấy là nguồn thu nhập chính trong năm bởi ruộng rẫy ở đây khô cằn quanh năm không bao giờ cho họ nhiều đến thế...

Những cây bòn bon cao hàng chục mét, gốc to bằng cả người ôm, muốn hái được phải trèo tận ngọn... Người Tiên Phước bảo rằng ăn bòn bon ngon nhất phải trèo lên cây, nhưng cái cốt vẫn là tận tay sờ vào từng chùm quả vàng, mọng, bám đầy nhánh, chưa ăn cũng đủ no mắt rồi...



Người dân ở vùng có cây bòn bon mọc nâng niu cây lắm, ngày xưa có luật bất thành văn khi đi rừng gặp cây bòn bon nào thì thuộc quyền sở hữu của người đó. Bây giờ cây bòn bon đã ở trong vườn nhà, được nhiều đời nông dân chọn giống kỹ, quả thành đặc sản mang đi khắp nơi.

Trong dân gian, có truyền thuyết rất thi vị về trái bòn bon và chúa Nguyễn. Theo truyền thuyết, vào mùa hè năm ất Mùi, Đông Cung (tức thế tử Hoàng Tôn Dương) bị quân Tây Sơn vây đánh, thua chạy vào vùng rừng núi Quảng Nam. Lương thực đã cạn, trong lúc đang đói lả thì gặp một rừng cây trái lạ, Đông Cung hái ăn thử và thấy rất ngon liền đặt tên là trái Nam Trân (trái quý ở phương nam).

Do móng tay Đông Cung bấm vào, nên mọi trái bòn bon ngày nay đều có vết bầm trên ruột. Trái Loòng Boong thường có bán rất nhiều tại các chợ vùng quê Quảng Nam vào các tháng 8, 9, 10 dương lịch hàng năm.


CTHĐQT - ThS Nguyễn Thị Anh Đào bàn về giải pháp NCKH cho sản phẩm từ trái bòn bon